درب ضد حریق فقط زمانی می‌تواند نقش حیاتی خود را در برابر آتش و دود ایفا کند که به‌درستی نصب شود.
حتی اگر بهترین درب ضد حریق دنیا را خریداری کنید، اما نصب آن غیراصولی باشد، در زمان بحران، درب به‌درستی بسته نمی‌شود و دود و حرارت از درزها عبور می‌کند.
در این مقاله، چک‌لیست کامل نصب درب ضد حریق را از دید فنی، اجرایی و ایمنی بررسی می‌کنیم تا مطمئن شوید نصب درب شما مطابق با استانداردهای آتش‌نشانی انجام می‌شود.
اهمیت نصب اصولی درب ضد حریق
در استاندارد EN 1634-1، علاوه بر کیفیت درب، نحوه نصب آن هم در نتیجه تست مؤثر است.
بسیاری از پروژه‌ها در ایران در مرحله تأییدیه آتش‌نشانی مردود می‌شوند، نه به خاطر کیفیت پایین درب ضد حریق، بلکه به دلیل نصب غیراستاندارد.
نصب صحیح باعث می‌شود:
- درب کاملاً در چارچوب بنشیند و در زمان آتش‌سوزی بسته بماند.
- دود و شعله از اطراف درز عبور نکند.
- درب تاب برندارد و یراق‌آلات در جای خود باقی بمانند.
ابزار و تجهیزات مورد نیاز نصب
قبل از شروع نصب، نصاب باید ابزارهای زیر را آماده کند:
- تراز لیزری یا مکانیکی دقیق
- دریل چکشی صنعتی
- رول‌بولت فولادی ضد حرارت
- فوم یا ملات ضد حریق
- پیچ‌گوشتی، آچار آلن و گونیا
- نوار دودگیر یدکی
- تجهیزات ایمنی شخصی (کفش، دستکش، عینک)
چک‌لیست مراحل نصب درب ضد حریق
۱. بررسی ابعاد و شرایط محل نصب
قبل از هر چیز، بازشو باید بررسی شود:
- دیوار باید صاف، بدون ترک و از مصالح مقاوم (بتن یا آجر فشاری) باشد.
- ابعاد بازشو باید حداکثر ۱۰ میلی‌متر بزرگ‌تر از فریم درب باشد تا فضای کافی برای ملات ضد حریق وجود داشته باشد.
- سطح باید خشک و تمیز باشد.
۲. نصب فریم یا چارچوب درب
فریم درب مهم‌ترین بخش نصب است.
اگر به‌درستی تراز نشود، درب هرگز درست بسته نخواهد شد.
مراحل:
- فریم را در محل بازشو قرار دهید و با تراز، عمود بودن هر دو ضلع را بررسی کنید.
- با استفاده از رول‌بولت فولادی، فریم را در حداقل سه نقطه در هر طرف دیوار مهار کنید.
- فاصله بین فریم و دیوار را با ملات ضد حریق یا فوم نسوز پر کنید (نه فوم معمولی ساختمانی).
- از خشک شدن کامل ملات قبل از نصب لنگه درب مطمئن شوید.
۳. نصب لنگه درب
وقتی فریم ثابت شد، نوبت به نصب لنگه است:
- لولاها باید کاملاً در راستای فریم نصب شوند تا درب روان باز و بسته شود.
- درز بین لنگه و فریم باید در همه جهات یکنواخت باشد (۲ تا ۳ میلی‌متر).
- هنگام بسته شدن، هیچ نوری از اطراف درب نباید عبور کند.
- قفل باید دقیقاً در محل پیش‌بینی‌شده نصب شود و بدون گیر کردن عمل کند.
۴. نصب پمپ بازشو (Door Closer)
پمپ بازشو تضمین می‌کند که درب همیشه بعد از باز شدن به‌طور کامل بسته شود.
- پمپ باید با زاویه مناسب تنظیم شود تا درب در ۵ تا ۸ ثانیه بسته شود.
- اگر درب دوبل است، ترتیب بسته شدن لنگه‌ها باید تنظیم شود (اول لنگه ثابت، بعد لنگه متحرک).
- پیچ‌های تنظیم فشار نباید بیش از حد سفت یا شل شوند.
۵. نصب نوار دودگیر و درزگیر حرارتی
نوار دودگیر باید در اطراف چهارچوب نصب شود.
در زمان آتش‌سوزی، این نوار منبسط می‌شود و جلوی عبور دود و حرارت را می‌گیرد.
نکات:
- از نوار مخصوص گرافیتی با تاییدیه UL استفاده کنید.
- نوار باید به‌صورت پیوسته و بدون بریدگی چسبانده شود.
- هرگونه درز یا حباب در نوار، در عملکرد نهایی درب تأثیر منفی دارد.
۶. نصب یراق‌آلات ضد حریق
قفل، لولا و دستگیره باید دارای تاییدیه استاندارد EN باشند.
در زمان نصب از جوشکاری یا حرارت مستقیم استفاده نکنید چون ممکن است خاصیت نسوزی قطعات از بین برود.
- قفل باید در دمای ۹۰۰ درجه حداقل ۶۰ دقیقه دوام بیاورد.
- لولاها از جنس استیل ضد حرارت باشند.
- دستگیره از نوع Push Bar در مسیر خروج اضطراری نصب شود.
۷. تست نهایی عملکرد
پس از نصب کامل، باید تست نهایی انجام شود:
- درب باید به‌طور کامل و بدون گیر بسته شود.
- درزها نباید نور یا هوا عبور دهند.
- پمپ بازشو باید عملکرد روان داشته باشد.
- نوار دودگیر در محل خود ثابت باشد.
نصاب باید از تمام مراحل نصب عکس و گزارش مستند تهیه کند تا در بازرسی آتش‌نشانی ارائه شود.
خطاهای رایج در نصب درب ضد حریق
- استفاده از فوم معمولی یا ملات غیراستاندارد
- تراز نبودن فریم در هنگام نصب
- نصب نادرست پمپ بازشو یا تنظیم زاویه اشتباه
- جاگذاری ناقص نوار دودگیر
- عدم محکم‌کردن رول‌بولت‌ها در دیوار
- استفاده از قفل یا لولای معمولی
- رنگ‌آمیزی فریم بعد از نصب با رنگ غیر نسوز
الزامات ایمنی نصاب
- استفاده از کفش ایمنی، دستکش و عینک ضروری است.
- محل کار نباید لغزنده یا مرطوب باشد.
- در پروژه‌های مرتفع، نصب باید توسط دو نفر انجام شود.
- در زمان نصب، از اعمال فشار یا ضربه سنگین به لنگه خودداری شود.
بررسی بعد از نصب (Post Installation Check)
پس از اتمام کار، نصاب باید فرم کنترل نهایی را پر کند.
این فرم شامل موارد زیر است:
- تراز فریم در دو محور افقی و عمودی
- عملکرد باز و بسته شدن درب
- سلامت نوار دودگیر
- عملکرد پمپ بازشو
- شماره سریال درب و برچسب استاندارد
پس از تأیید نصاب، ناظر پروژه یا نماینده آتش‌نشانی می‌تواند بازدید نهایی را انجام دهد.
جمع‌بندی
نصب درب ضد حریق فرآیندی دقیق و تخصصی است که نیاز به دانش فنی، ابزار مناسب و دقت بالا دارد.
نصب اشتباه نه‌تنها عملکرد درب را از بین می‌برد، بلکه می‌تواند منجر به رد شدن پروژه در مرحله تأیید آتش‌نشانی شود.
بنابراین توصیه می‌شود نصب درب‌های ضد حریق را فقط به نصابان دارای گواهی مهارت فنی و تاییدیه سازمان آتش‌نشانی بسپارید.
چک‌لیست این مقاله می‌تواند راهنمای عملی مناسبی برای کنترل کیفیت در هر پروژه باشد.
سوالات متداول در مورد چک لیست نصب درب ضد حریق
1. آیا می‌توان فریم درب ضد حریق را با فوم معمولی نصب کرد؟
خیر، فقط باید از فوم یا ملات ضد حرارت استفاده شود.
2. فاصله مجاز بین درب و فریم چقدر است؟
حداکثر ۳ میلی‌متر برای جلوگیری از نشت دود.
3. آیا درب ضد حریق باید پمپ بازشو داشته باشد؟
حداکثر ۳ شبله، وجود پمپ بازشو (Door Closer) الزامی است تا درب همیشه بسته بماند.میلی‌متر در هر طرف تا نوار دودگیر به‌خوبی عمل کند.
۴. در صورت خطا در نصب، آیا درب از نظر آتش‌نشانی رد می‌شود؟
بله، آتش‌نشانی فقط درب‌هایی را تأیید می‌کند که طبق استاندارد نصب شده باشند.